بررسی رده شناسی وزن شعر فارسی بر اساس نظریه وزنی

در پژوهش حاضر به بررسی اوزان متحدالارکان در غزلیات حافظ بر اساس نظریه عروض نجفی و نظریهء وزنی بروس هیز پرداخته ایم. در فصل اول ابتدا به بیان کلیات پرداخته ایم. در فصل دوم پیشینه مطالعاتی این پژوهش بیان شده است. در این فصل به پیشینه مطالعاتی این رساله از دو منظر مطالعات عروضی صرف و نیز مطالعات وزن شناختی از منظر زبانشناختی به تفصیل پرداخته شده است. سپس در فصل سوم چارچوب نظری پژوهش شرح و توضیح داده-شده است. در این فصل کلیت نظریه عروضابوالحسن نجفی را پر توضیح داده ایم وسپس به تفصیل، به بیان آن قسمت از نظریه وزنی بروس هیز که مرتبط با وزن شعر می باشد پرداختیم. در فصل چهارم به معرفی اوزان متحد الارکان به کار رفته در اشعار حافظ پرداخته ایم و سپس برای هرکدام از اوزان متحدالارکان به کار رفته در اشعار حافظ، بر روی نمودار توضیحات و توصیفات وزنی و همچنین قواعد مطابقه را که همان ضرورت ها و اختیارات شاعری در نظریه نجفی هستند، آورده ایم. سلسله مراتب وزنی در شعر عروضی فارسی عبارتند از : مصراع، پاره، شطر، پایه و هجا. ساختار پایه در کلمات زبان فارسی از نوع راستگرا است و بر روی نمودارهای وزنی می بینیم که دیگر اجزای سلسله مراتبی در وزن عروضی فارسی نیز راستگرا هستند. بدین ترتیب که اجزای ضعیف وزنی در سمت چپ و اجزای قوی در سمت راست قرار می-گیرند. در فصل پنجم، نیز نتیجه گیری کلی از بحث ارائه شده است. اوزان متحدالارکان در شعر عروضی فارسی به راحتی قابل توصیف در نظریه وزنی می-باشند. در واقع می توان گفت قواعدی که در عروض نجفی تحت عنوان ضرورت های وزنی و اختیارات شاعری عنوان شده است همان قواعد مطابقه در نظریه وزنی هستند که میزان موزون بودن شعر را توصیف می کنند.